Autonomie, – de behoefte om je eigen weg te bepalen, verbondenheid – de noodzaak om je verbonden te voelen met andere mensen en competentie – de wens om iets te doen waar je goed in bent , iets wat effect heeft. Dit zijn de drie universele basisbehoeften van de mens om zich te kunnen ontwikkelen en om zich goed te voelen. In het tijdschrift voor Psychologie van juli/augustus 2013 staat dit beschreven door Marlous Zevenhuizen. Het verschil tussen een goede en een slechte dag zit hem in hoe wij aan onze trekken komen op deze basisbehoeften. Zou dit de kern zijn waar alles uiteindelijk omdraait? Als je, net als Paul de Blot, telkens de waarom vraag gaat stellen? Zijn dit de antwoorden totdat je het niet meer weet? Ik kan dit wel geloven, maar herken ik dit ook in mijn praktijk?
Als ik de logica omdraai, dan herken ik dit meteen. Namelijk leg mensen een verandering tegen hun zin op, isoleer mensen in een veranderingstraject of laat ze iets doen waar ze niet goed in zijn of waar ze niet in geloven, en ik kan je verzekeren dat deze verandering een dramatische mislukking wordt. Zelfs als één van deze genoemde zaken gaat spelen, neemt de weerstand fors toe.
Het recept lijkt dus helder om mensen intrinsiek succesvol te laten zijn met veranderingen:
– Betrek mensen bij de verandering (verbondenheid): geef zoveel mensen een taak in het veranderproces. Denk niet dat een nieuwsbrief of een mail alleen genoeg is, maar ga in dialoog met de mensen over de verandering en de betekenis voor hun rol in de organisatie.
– Geef mensen de ruimte om hun eigen weg te kunnen vinden in het veranderingsproces (autonomie) en het beste uit zichzelf naar boven te halen in de nieuwe context.
Dit lijkt gemakkelijk gezegd dan gedaan. Immers meestal vanuit een ‘control’ houding om van de verandering een succes te maken, wordt teveel centraal geregeld. Er zal dus bewust ruimte moeten worden geschapen in het programma om aan deze behoefte te kunnen voldoen. Vooral bij centralisatie en standaardisatie programma’s is dit een grote uitdaging voor het management van het programma.
– Geef mensen de kans om eventueel nieuw benodigde competenties zich eigen te maken (competenties). Bezuinig niet op training en op mogelijkheden om ervaring op te kunnen doen. Het is niet genoeg dat de mensen weten wat ze moeten doen, maar ze moeten ook in de gelegenheid gesteld worden om zich er echt gemakkelijk in te gaan voelen.
Onbewust werk ik in mijn praktijk veel met deze recepten. Via het betrekken van mensen bij de baten van de business case en via het ontwerpen van de benodigde plannen via pressure cooker workshops en co-creatieprocessen. De competenties van de mensen gebruik ik volop, omdat ik iedereen nodig heb. Ik ben niet de expert, dat zijn zij. Ik weet alleen het beste van deze mensen boven tafel te krijgen. Hier ben ik goed in.
Dit alles met hele succesvolle resultaten en dankbare mensen. Dus misschien is het voldoen aan de basisbehoeften inderdaad de kern en heeft dit artikel in het zomernummer van Psychologie mij dus dit inzicht gegeven.