“De economie zit flink in de problemen en het kabinet stapelt fout op fout” schrijven Sweder van Wijnbergen en Lans Bovenberg in een reactie op de cijfers van het CBS op 21 februari 2013. De kranten staan vol over hoe slecht het in Nederland gaat. Slecht nieuws heeft de boventoon. De werkeloosheid neemt toe, de hypotheken worden een steeds grotere last en de pensioenen lijken helemaal de weg kwijt te zijn. Niet raar dat mensen hun vertrouwen verliezen in de economie.
Hiertegenover staan prachtige initiatieven, grootschalig zoals Change In Business op 12-12-12 en een veelheid van kleinschalige mooie zaken zoals het ‘www.rustpunten.nl’ initiatief of het nieuwe bedrijf Rainbow Productions. Het gemiddelde opleidingsniveau is inmiddels hoog en de meeste mensen hebben het in Nederland beter dan ze het ooit gehad hebben.
De spanning tussen het goed en slecht beleven van de economie is echter groot. Waar gaat deze spanning toe leiden? Niemand die dit natuurlijk weet, maar er zijn nu keuzes te maken. Misschien ‘helpt’ de huidige gepercipieerde ellende om een aantal zaken echt beter te gaan regelen. Hiervoor is leiderschap nodig van ons allen. Leiderschap als een kwaliteit die bij iedereen aanwezig kan zijn, van hoog tot laag.
Waar vind je leiderschap bij jezelf, hoe ontsluit je deze bij jezelf en bij anderen?
Alle grote organisaties en ontwikkelingen zijn ooit begonnen bij iemand die goede ideeën had. Deze ideeën zijn gevoed door een passie. Een passie uit diepe irritaties over bestaande zaken en/of een passie uit grote mogelijkheden vanuit nieuwe zaken. Deze passie voedt een emotie die ons ‘irrationele’ dingen laat doen en ons offers laat brengen, zodat een doel dat groter is dan onszelf tot leven komt. Dit is naar mijn idee de begin van het ontsluiten van leiderschap.
Een goed salaris en secondaire arbeidsvoorwaarden doen er niet toe in deze situaties. Irrelevant. De passie kan zo sterk zijn dat anderen ‘besmet’ worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld vaak bij mensen die samen met een oprichter van een organisatie de organisatie verder uitbouwen. Vol energie gaan ze met elkaar aan de slag.
Niet alles lukt, want er is meer nodig dan passie. Structuur is bijvoorbeeld niet onbelangrijk. Vervolgens moeten de acties ook met dezelfde passie uitgevoerd blijven worden. Als er voldoende persoonlijk leiderschap is, kan dit goed ingevuld worden. Met elkaar.
Wat zijn nu signalen om te zien of er leiders zijn of niet? Eerlijk gezegd zijn hiervoor een aantal zeer voor de hand liggende antwoorden:
1. Is er echte passie?
2. Is er gekozen voor een passende structuur om deze passie te realiseren?
3. Wordt er daadwerkelijk gehandeld conform de passie?
“Een kind kan de was doen.” Misschien juist daarom dat er zoveel familiebedrijven succesvol zijn. De kinderen zijn hierbij de toekomstige leiders en zullen het niet nalaten om de basisvragen te stellen aan hun ouders over hun bedrijf. Dit helpt het leiderschap van de ouders.
Het is namelijk niet moeilijk om te zien over een structuur is en of er gehandeld wordt conform de passie. Het is ook niet moeilijk om te zien of er passie is. Het publiek snapt ook meer dan menig topleider zal willen toegeven van leiderschap. De topleiders zijn het meest zichtbaar in de buitenwereld en worden hier publiekelijk dus ook op aangesproken. Hoe vervelend soms ook (Cees van der Hoeven heeft dit zelfs nu toegegeven als zijn belangrijkste les uit het Drama Ahold). Extreem hoge salarissen van bestuurders leiden tot onvrede van het grote publiek en worden gevoelsmatig gezien als een gebrek aan dienend leiderschap. Vooral van bestuurders die persoonlijk geen financieel risico lopen en geen inhoudelijk inspirerend ondernemerschap tonen. Het publiek voelt instinctief aan dat dit niet klopt. Het publiek en werknemers hebben geen moeite met inspirerende ondernemers die de wereld veranderen en ondertussen veel geld verdienen. Dit laatste is dan een afgeleide van de mooie dingen die ze doen. Dit zijn mensen die hun leiderschap tonen door te werken aan een doel dat groter is dan zijzelf. Als hun doel echter kleiner wordt dan hunzelf (hun invloedrijke positie en hun salaris is een alleen maar groter doel voor zichzelf), worden ze ongeloofwaardig. Deze mensen gaan niet helpen om de spanning tussen het goed en slecht beleven van de economie niet oplossen. Het gaat immers het leiderschap van deze mensen beleefd wordt.
Wat we dus wel nodig hebben, zijn mensen die hun leiderschapskwaliteiten laten zien. Niet hun salaris, maar wel hun passie over hoe zij de wereld willen verbeteren en veranderen. Via hun dagelijkse activiteiten en hun concrete resultaten (met echte waarde) voor anderen in de samenleving. Dienend aan anderen, met elkaar en met alle potentie van een ieder zou dit moeten kunnen lukken. Dit perspectief voelt fantastisch goed aan. Veel beter dan het negatieve en angstige perspectief wat nu constant in de krant beschreven wordt en steeds meer realiteit lijkt te worden.
Met deze blog wil ik iedereen oproepen om na te denken over zijn eigen leiderschap. Het gaat niet alleen om de ‘grote’ leiders en om anderen. Juist niet. We moeten dit zelf gaan doen!
Ik zie mensen met leiderschap in overvloed in mijn directe omgeving op onverwachte plekken: bij ons Automuseum, bij de Stichting Stoomtram Hoorn-Medemblik, bij de ANWB, bij het Coda (Apeldoorn), bij de Next Co-Creator community, bij het NCD (in transitie) en bij professionals in organisaties als Gamechanger (co-creatie), Exchains (Sociale Innovatie). Voor mij zijn dit belangrijke inspiratiebronnen om te werken aan waardevolle zaken vanuit mijn passie. Ik wil de leiderschapskwaliteiten bij mensen ontsluiten zodat ze hun passie voor hun werk volop kunnen benutten en hoe zij concreet met hun activiteiten bijdragen aan de lange termijn continuïteit van hun organisatie. Ik help mensen met de structuur te verbinden aan de passie en met ‘toezicht te houden of de activiteiten resultaten opleveren die passen bij de passie’. Er zit zoveel potentieel leiderschap bij iedereen op alle niveaus. …………………..
Kennen jullie nog meer voorbeelden? Deel ze dan svp door een reactie of bericht te plaatsen hier op mijn website of op mijn facebookpagina (www.facebook.com/arja.kapiteinadvies) of stuur mij een mail: arja.kapitein@arjakapitein.nl.