Nav het bericht dat het UWV 3 miljard heeft uitgegeven aan ICT in 3 jaar tijd, stelt ICT expert René Veldwijk dat de ICT industrie een faalindustrie is geworden. Dit omdat falen veel lucratiever is dan slagen. Mensen hebben er belang bij dat iets niet werkt, omdat er toch geld genoeg is.
Dit hakt er hard in. Onder leiding van Ton Elias loopt er inmiddels een onderzoek naar de falende automatisering. Een oplossing (o.a. aangegeven door René Veldwijk) is dat ICT-diensten minder lucratief moet worden door bijvoorbeeld de mogelijkheid van nacalculatie te ontnemen.
Naar mijn idee is dit echter de verkeerde oplossing voor het verkeerde probleem, terwijl wel een ongewenst verschijnsel bespreekbaar wordt gemaakt.
Het probleem ligt niet alleen bij de ICT industrie. Het gaat immers altijd fout als een opdrachtgever wel opdrachten geeft, maar geen sturing geeft op het resultaat. Het probleem zit bij goed opdrachtgeverschap! Sturen op resultaten en waarde ipv alleen op projectdeliverables, tijd en geld.
De business opdrachtgever verwacht dat zijn leveranciers professioneel in hun werk zijn. De commerciële mensen van de leveranciers geven in de eerste gesprekken de indruk dat zij de opdrachtgever begrijpen. Dus denkt de opdrachtgever dat alles voor elkaar is en dat ondersteuning op zijn eigen vakgebied niet nodig is. Echter de werkelijkheid van de opdrachtgever is heel wat complexer. Complexer dan dat hij zelf expliciet kan maken of misschien zelfs wil toegeven. Want dan moet hij zich kwetsbaar gaan opstellen en kan hem mogelijk zelfs falen verweten gaan worden. Dus voor hem handig om alles uit te besteden.
Echter om mogelijke redenen als kostenbesparing, voorkomen gezichtsverlies of onderschatting complexiteit, wordt de sturing op het behalen van de baten minimaal of niet uitgevoerd. Het blijft voor mij nog steeds vreemd dat veelal de sturing op projectbudget professioneler wordt aangepakt dan sturing op wat een project moet opleveren. Want een opbrengst van een project moet groter zijn dat de kosten. Anders behoor je een project niet te doen.
Als geen ander weet ik wat het sturen op de baten en waarde inhoudt. Een prachtig vak, wat veelal onderschat wordt. Ook hieraan moet tijd worden besteed. Een gedegen analyse is nodig wat de impact is op de business en op welke wijze de baten behaald kunnen worden. Een groot voordeel hierbij is dat deze analyse tevens een kans is op het vergroten van het draagvlak voor de oplossing. Weerstand tegen de verandering wordt behoorlijk verminderd, hetgeen kan leiden tot een reductie in het benodigd veranderingsmanagement.
De analyse naar de baten, is de benodigde basis voor het sturen op de baten bij de uitvoering van het project of programma. Sturing die ook weer het nodige buiten het reguliere projectmanagement en het contract met de leverancier vraag. Zoals: leiderschap en lef om keuzes te maken, goede samenwerking op basis van vertrouwen, inzicht in elkaars problematiek en in de complexiteit van de verandering, ruimte om nieuwe/andere oplossingen te kunnen toepassen gedurende de uitvoering als die leiden tot meer baten. Niet te vergeten: gezond verstand blijven gebruiken, luisteren naar alle relevante betrokkenen en leren op basis van voortschrijdend inzicht.
De voorkeursaanpak zijn kleine overzichtelijke trajecten. Echter soms zal er een goede basis noodzakelijk zijn, die niet direct tastbare voordelen oplevert. Ook deze zullen gepast moeten worden uitgevoerd en niet door opportunistische keuzes ontweken worden.
Wat dus niet wenselijk is, is het volgende: nog scherpere contracten op budgetten en voorkomen van overschrijdingen, nog strakkere procedures hoe met elkaar om te gaan, inkooptechnisch contracten afhandelen op alleen de prijs en juridisering van contracten.
Dit soort zaken verergeren de problematiek alleen maar en zijn schijnoplossingen. Ik hoop niet dat de commissie van Ton Elias met dit soort oplossingen gaat komen.