Wat is de waarde van duurzaamheid? Is hier wel een waarde aan te hechten? Zou het niet een sleutelbegrip moeten zijn voor al ons handelen en denken? Stimuleert duurzaamheid het nieuwe ondernemen? Welke rol speelt samenwerking (co-creatie) hierbij?
Herman Wijffels heeft hier een hele heldere visie over. Ik was zo gelukkig dat ik deze heb mogen aanhoren bij de uitreiking van de Herman Wijffels innovatieprijs (7 november 2013) en na afloop heb ik nog even met hem mogen praten hierover.
Mijn interpretatie van zijn visie geef ik hieronder. Het past namelijk mooi bij nieuwe ontwikkelingen in de marketing van mensen zoals Herman Toch, met zijn boek “Transformeren om te overleven” en ook bij mijzelf met al mijn zakelijke, politieke en toezicht activiteiten.
De politiek zou eigenlijk de morele trekker van deze ontwikkeling moeten zijn. Alhoewel er vele goede praktische voorbeelden zijn van maatregelen, worstelt de politiek met het achterliggende gedachtegoed. Vele partijen hechten nog teveel aan de bestaande belangen.
Relatief is D66 het meest vooroplopend met haar gedachtegoed over duurzaamheid, de bereidheid om hier ook consequenties aan te verbinden en het inzicht dat duurzaamheid tot vele kansen voor iedereen in de samenleving kan leiden (maar het kan nog beter en ik ga proberen ze hier een handje mee te helpen vanuit mijn mogelijkheden).
Duidelijk is dat duurzaamheid geen links thema meer is. Duurzaamheid is een kans voor ondernemen en nieuwe innovaties. Duurzaamheid loont. Zoals zoveel goede dingen, levert duurzaamheid op de langere termijn geld op. Tegenwoordig vaak ook al op korte termijn.
Wat zeker ook het geval is, is deze redenatie andersom. Niet duurzame oplossingen kosten geld. Vooral op de langere termijn. Misschien niet direct bij de ‘veroorzaker’, maar zeker in de samenleving.
Hieronder volgt nu mijn interpretatie van het verhaal van Herman Wijffels.
De industriële principes van de manier van leven en werken van de vorige eeuw, zijn nu in de 21-ste eeuw onhoudbaar geworden. Ze hebben ons in de vorige eeuw veel goeds gebracht, zoals de zorg en ons opleidingen stelsel. Maar het gaat ten onder aan zijn eigen succes. De bevolking is geëxplodeerd en niet iedereen krijgt dezelfde kansen op welvaart. Het groeimodel past niet meer op onze planeet.
Een voorbeeld hiervan is ons geldstelsel. Dit stelsel is gebaseerd op schuld. Dit ging goed. We hebben veel schulden gemaakt. Teveel inmiddels. We zijn over grenzen heen gegaan. Het stelsel is overbelast en werkt niet goed meer.
We moeten opnieuw bedenken hoe te leven en te werken in de beperkte mogelijkheden die we hebben. Dit is een nieuwe levensopgave voor de mensheid. Dit is de noodzaak waar we voor staan.
Dit alles klinkt redelijk zorgelijk, maar gelukkig is er ook een andere kant. Er is nu meer dan ooit mogelijk met technologie en met onze kennis. Het kan ook echt anders. Dit is een ideaal klimaat voor ondernemers. Ondernemers die het talent hebben om de kansen te zien en deze in de realiteit weten te brengen. Ondernemers die een beter leven voor meer mensen willen realiseren en de basis in stand weten te houden. Dit doen we nog niet goed genoeg, er is dus werk aan de winkel!
We weten steeds meer en we specialiseren ons steeds verder. We leren dat hoe meer we weten, dat er ook meer is dat we niet weten. Verkokering is hierbij een bedreiging. Verkokering leidt dat we niet goed zien wat er misgaat buiten onze eigen kokers. Om dit te voorkomen, moeten we in de breedte kijken en de samenwerking zoeken. Niemand kan het alleen. Samen moet je maatschappelijke en financiële toegevoegde waarde creëren. Innovatie in je eigen processen als onderneming, heeft veel beperkingen. Wijffels noemt Unilever als voorbeeld van een organisatie die innovatie zoekt in de gehele keten en juist buiten zijn eigen grenzen. Daar komen ze de kansen tegen om hun kennis en hun middelen om te zetten tot waarde voor de maatschappij (en hiermee voor hunzelf).
Waar het omgaat is dat je bereidt moet zijn om te delen. Delen van kennis, maar ook het delen van opbrengsten (en kosten). Samen met elkaar business concepten neerzetten en dit niet alleen vanuit je eigen belang te doen. Dit heeft gevolgen voor de mentaliteit in het zakendoen en voor het leiderschap. Leiderschap is het werken aan je zelf: heb je de mentaliteit en de houding om diegene te zijn die je wilt zijn?
Herman Wijffels is heel hoopvol. We hebben nu de mogelijkheid in handen om een stap vooruit te doen als samenleving. Maar het doet wel pijn in de oude wereld (met zijn egocentrisme) en de oude belangen.
Een paar voorbeelden:
– Onze gezondheidszorg is nu nog vooral een ziektezorg. Wij zorgen voor onze zieken en ziektes. Waar wij naar toe gaan is naar zorg voor gezondheid. Zorgen dat mensen gezond blijven. Er zijn nu al voorbeelden van chips die meer dan 20 lichaamsfuncties continu kunnen meten. Deze ontwikkeling gaat leiden naar totaal andere gezondheid concepten.
– Het creëren van het nieuwe komt uit de samenleving en niet uit de bestaande machten. De Libor affaire van de Rabobank was eigenlijk een klein verdwaald groepje. Maar wel een groepje die dit kon doen in de bestaande machten. Dit had de Rabobank nooit moeten doen.
De Rabobank zou midden in de samenleving moeten staan. Met een rol in de financiële wereld als co-creator van financiële diensten: stabiel en dienstbaar voor haar klanten. Een oliemannetje om zaken te regelen, haar kennis ter beschikking stellen en zaken mogelijk maken.